سیستم آموزشی کانادا

آموزش در سیستم آموزشی كانادا به طور كلی به چهار سطح تقسیم می‌شود:

آموزش پیش دبستانی یا مهد كودك

آموزش ابتدایی

آموزش متوسطه

و آموزش پس از دوره متوسطه که شامل برنامه‌های کالج و دانشگاه و آموزش فنی و حرفه‌ای می‌شود.

تحصیلات تا سن ۱۶ سالگی در همه استان‌های کانادا اجباری است، به‌استثنای استان‌های انتاریو و نیوبرانزویک که سن اجباری تحصیل در این استان‌ها تا ۱۸ سال است. در جدول زیر می‌توانید سن آغاز و پایان آموزش اجباری در استان‌های مختلف کانادا را مشاهده کنید:

در سیستم آموزشی کانادا یک سال تحصیلی آکادمیک ۱۹۰ روز طول می‌کشد. معمولاً در ماه سپتامبر (بعد از روز کارگر) سال تحصیلی در کانادا آغاز می‌شود. سال تحصیلی تا پایان ماه جون (معمولاً آخرین جمعه ماه) به طول می‌کشد. یک استثنا برای این موضوع وجود دارد و آن هم استان کبک است. هنگامی که آخرین روز مدرسه درست قبل از ۲۴ جون باشد که زمان تعطیلات در این استان فرار می‌رسد.

از نظر تحصیلی، حدود ۹۰ درصد از کل کانادایی‌ها حداقل دارای مدرک دیپلم دبیرستان هستند و یک نفر از هفت نفر دارای مدرک دانشگاهی در رشته‌های مختلف است. نسبت فارغ‌التحصیلان دبیرستان در مقایسه با دارندگان بدون مدرک دانشگاهی در کشور به سرعت در حال تغییر است. بخشی از این موضوع به دلیل تغییر در فضای بازار کار است که مردم را به داشتن مدرک دیپلم و در بسیاری از موارد مدرک دانشگاهی نیازمند ساخته است.

علاوه بر مدارس دولتی، هزاران مدرسه خصوصی هم در کانادا وجود دارد؛ از مدارس غیر دینی گرفته تا مدارس مذهبی. اوایل شکل گیری کانادا، تمام استان‌ها دارای سیستم‌های آموزشی تقسیم شده بر اساس دین بودند. امروز اما اکثر استان‌ها این سیستم‌های «عمومی-مذهبی» را کنار گذاشته‌اند. استان‌های انتاریو و آلبرتا، قلمروهای شمال غربی و برخی از شهرها در استان ساسکاچوان از این مورد مستثنا هستند، چنانکه هنوز هم دارای مدارس مذهبی (معمولاً کاتولیک اما گاه پروتستان) هستند.

در کبک، از سال ۱۹۹۸ شکاف کاتولیک / پروتستان با شکاف فرانسوی / انگلیسی جایگزین شد. دانش آموزان کبک اکنون باید تا پایان دوره دبیرستان در یک مدرسه فرانسوی شرکت کنند، مگر اینکه یکی از والدین آن‌ها قبلاً در یک مدرسه انگلیسی زبان در جایی دیگر در کانادا تحصیل کرده باشد. به همین ترتیب، حضور در مدرسه فرانسوی در بیشتر استان‌های دیگر فقط به کودکانی محدود است که حداقل یک والد فرانسوی زبان داشته باشند، یا والدینی که تابعیت کانادایی است که از آموزش ابتدایی زبان فرانسه در کانادا استفاده کرده است.

بر اساس سیستم آموزشی کانادا در اکثر استان‌ها تحصیل تا کلاس ۱۲ یعنی معادل (هفده تا هجده سالگی) ادامه دارد؛ اما در استان کبک، دوره دبیرستان معمولی بعد از کلاس ۱۱ (سن شانزده تا هفده سالگی) به پایان می‌رسد. در استان کبک دانش‌آموزان پس از گذراندن کلاس یازده در دوره‌های آماده‌سازی پیش از کالج و یا دانشگاه نظیر  /CEGEP collége d’enseignement général et professionnel  برای دو تا سه سال شرکت می‌کنند. پس از آن، دانشجویانی که مایل به ادامه تحصیل در دانشگاه هستند باید در دانشگاه شرکت کنند.

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم سیستم آموزش کانادا دارای چهار سطح کلی است: آموزش پیش دبستانی، دوره ابتدایی، دوره متوسطه و بعد از دوره متوسطه.

آموزش پیش دبستانی در کانادا

دوره‌های مهدکودک و آموزش پیش دبستانی در کانادا برای کودکان خردسال (۴ تا ۵ سال) و قبل از ورود دانش آموز به دوره ابتدایی در سن شش سالگی، توسط مدارس دولتی و خصوصی و فدرال ارائه می‌شوند.

بیشتر استان‌ها یک سال آموزش عمومی قبل از دبستان (که معمولاً پیش‌دبستانی نامیده می‌شود) را برای کودکان ارائه می‌دهند؛ اما استان‌های کبک، انتاریو، مانیتوبا، ساسکاچوان و آلبرتا علاوه بر آن یک سال دوره مهدکودک رایگان هم ارائه می‌کنند. والدین البته می‌توانند قبل از آنکه فرزندانشان به این سن برسند فرزندانشان را در مهدکودک‌های خصوصی ثبت نام کنند و پس از فرزندانشان راهی دوره رایگان پیش دبستانی شوند.

در بیشتر استان‌ها کودکان پس از ورود به ۵ سالگی وارد دوره پیش دبستانی می‌شوند. این دوره البته در بیشتر استان‌ها رایگان است به استثنای استان‌های نوا اسکوشیا و نیوبرانزویک که دوره پیش دبستانی در آن‌ها اجباری است. اینکه این دوره پیش دبستانی چگونه برگزار شود البته در استان‌های مختلف متفاوت است. برخی استان‌ها برنامه‌های تمام وقت ارائه می‌دهند، برخی برنامه‌های نیم روزه و برخی دیگر ترکیبی از هر دو این برنامه‌ها را ارائه می‌دهند.

در استان کبک، از محل بودجه عمومی یک سال آموزش پیش دبستانی اضافی برای برخی از کودکان ۴ ساله که دارای معلولیت یا کم توانی یا از خانواده‌های کم درآمد هستند ارائه می‌شود. در استان انتاریو، یک سال دوره مهدکودک اضافی برای کودکان ۴ ساله بنا به تصمیم هیئت مدیره مدرسه در نظر گرفته می‌شود. البته بودجه این دوره هم توسط وزارت آموزش و پرورش تأمین می‌شود. در استان انتاریو، تمام مدارس مدرسه این برنامه را برای دانش آموزان خود ارائه می‌دهند.

مشابه چنین دوره‌ای در استان مانیتوبا هم به شکلی مشابه ارائه می‌شود هر چند توسط دولت تأمین مالی نمی‌شود. در استان ساسکاچوان هم دو سال دوره مهدکودک اضافی برای کودکان ارائه می‌شود هر چند بخش قابل توجهی از کودکان این استان شانس حضور در این دوره‌ها را به دست نمی‌آورند. استان آلبرتا هم از محل بودجه دولت استانی یک دوره دو ساله اضافی مهدکودک برای کودکان کم توان یا کودکان با استعداد و تیزهوش ارائه می‌دهد.

کلیه سرفصل‌های درسی که در مهد کودک‌ها و پیش دبستانی‌ها ارائه می‌شوند شاد و پویا و انعطاف‌پذیر هستند. دانش آموزان با الفبا، مهارت‌های قبل از خواندن و ریاضیات، موسیقی، هنر و انواع بازی‌های مفید آشنا می‌شوند. کلیه برنامه‌های آموزش مهد کودک و پیش دبستانی کانادا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دانش آموزان را برای موفقیت در سطح بعدی آموزش (دوره ابتدایی) و همچنین چگونگی تعامل در فعالیت‌های گروهی آشنا کنند.

آموزش ابتدایی در کانادا

تحصیلات ابتدایی در کانادا برای همه کودکان اجباری است. معمولاً کودکان از ۶ یا ۷ سالگی با حضور در کلاس اول این دوره را آغاز می‌کنند. این دوره تا کلاس ششم ادامه می‌یابد.

کلاس یا سطح ۱ (سنین ۶-۷)

کلاس یا سطح ۲ (سنین ۷ تا ۸ ساله)

کلاس یا سطح ۳ (سنین ۸ تا ۹ ساله)

کلاس یا سطح ۴ (سنین ۹-۱۰ ساله)

کلاس یا سطح ۵ (سنین ۱۰-۱۱ ساله)

کلاس یا سطح ۶ (سنین ۱۱ تا ۱۲ ساله)

دانش آموزان در کانادا هم مانند ایران در مقطع ابتدایی طور معمول برای کل سال تحصیلی فقط تحت آموزش یک مربی تحصیل می‌کنند و آن آموزش را در یک کلاس واحد دریافت می‌کنند. البته ممکن است دستیارانی در مورد بعضی دروس به معلمان کمک کنند.

برنامه‌های درسی دوره ابتدایی آموزش شامل موضوعاتی از جمله ریاضیات، ادبیات، زبان (معمولاً زبان انگلیسی، اما در کبک فرانسوی)، مطالعات اجتماعی، تاریخ، جغرافیا، علوم، موسیقی، هنر و تربیت بدنی است.

آموزش متوسطه در کانادا از دو سطح متمایز تشکیل شده است: دبیرستان متوسطه یا همان دوره راهنمایی ما ایرانی‌ها و دوره دبیرستان:

دوره راهنمایی:

هنگامی که دانش آموزان سال پایانی تحصیلات ابتدایی یا کلاس ششم را با موفقیت پشت سر می‌گذرانند، وارد دوره راهنمایی می‌شوند که یک دوره آموزشی دو ساله است. این دوره به دو کلاس زیر تقسیم می‌شود:

کلاس یا سطح ۷ (سنین ۱۲ تا ۱۳ ساله)

کلاس یا سطح  ۸ (سنین ۱۳-۱۴ ساله)

در کلاس ۷ دانش آموزان در سن ۱۲ یا ۱۳ سالگی با روند حضور در کلاس‌های مختلف در طول روز و داشتن معلمان مختلف برای هر کلاس آشنا می‌شوند. این معلمان در موضوعی که تدریس می‌کنند، متخصص تلقی می‌شوند و از گواهی‌ها و مدارک علمی مربوط به آن موضوع تخصصی برخوردارند. مباحثی که در دوره ابتدایی آموزش داده شده بودند در اینجا بسط داده شده و تکمیل می‌شوند. همچنین آموزش زبان خارجی از جمله زبان فرانسه، اسپانیایی و یا انگلیسی (برای دانش آموزان کبک) در این مقطع انجام می‌شود.

دوره دبیرستان:

پس از موفقیت دانش آموزان در پشت سر گذاشتن کلاس یا سطح ۸، آن‌ها وارد مقطع دبیرستان می‌شوند. یک برنامه چهار ساله که به صورت زیر انجام می‌شود:

کلاس یا سطح ۹ (سنین ۱۴-۱۵ ساله)

کلاس یا سطح ۱۰ (سنین ۱۵ تا ۱۶ ساله)

کلاس یا سطح ۱۱ (سنین ۱۶ تا ۱۷ ساله)

کلاس یا سطح ۱۲ (سنین ۱۷-۱۸ سال)

تقریباً ۹۰ درصد دانش آموزان در کانادا دبیرستان را با موفقیت پشت سر می‌گذارند و به خاطر تلاش‌هایشان دیپلم دریافت می‌کنند.

برنامه درسی در کلیه دبیرستان‌های کانادا به‌گونه‌ای طراحی‌شده که دانش آموزان را برای تحصیلات دانشگاهی یا  ورود به کالج و فراگرفتن مهارت‌های لازم برای موفقیت حرفه‌ای پس از فارغ‌التحصیلی آماده می‌کند. در ایالت‌های مختلف برنامه‌های تحصیلی متنوعی در راستای آمادگی شغلی و تحصیلی پس از دوران متوسطه در اختیار دانش آموزان قرار داده می‌شود.

در سیستم آموزشی کانادا هنگامی که دانش آموزان با موفقیت از دبیرستان فارغ التحصیل شدند، آن‌ها می‌توانند کالج یا دانشگاه مورد نظر خود را انتخاب کنند. در کانادا، اصطلاح کالج معمولاً به مؤسساتی شبیه مؤسسات فنی حرفه‌ای ایران اطلاق می‌شود. ورود به کالج‌ها از دوره متوسطه ممکن می‌شود و گواهینامه‌های فنی، دیپلم و مدرک دانشگاهی به دانشجویان اعطا می‌کنند. بسیاری از دانشجویان از کالج به عنوان راهی برای آمادگی بیشتر برای تحصیلات دانشگاهی استفاده می‌کنند. در بسیاری از کالج‌ها امکان انتقال تحصیلی وجود دارد و دانشجویان می‌توانند تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه دهند. برخی دانش آموزان هم وارد کالج می‌شوند تا کسب و کار و یا  حرفه شغلی، دیپلم یا گواهینامه‌ای دریافت کنند که به آن‌ها امکان می‌دهد بلافاصله پس از اتمام برنامه فرصت‌های شغلی را دنبال کنند.

دانشگاه‌ها در کانادا مانند همه جای دنیا در قالب یک موسسه آموزش عالی و تحقیقاتی عمل می‌کنند که در موضوعات مختلف به دانشجویان مدرک دانشگاهی اعطا می‌کنند. ساختار دانشگاه‌های کانادا بسیار شبیه به ایالات متحده است:

مدرک کارشناسی: مدرک کارشناسی در قالب دوره‌های متنوعی مانند bachelor of engineering,bachelor of arts,bachelor of commerce یا bachelor of Science برگزار می‌شود و به طور معمول سه، چهار یا پنج سال (بسته به استان و رشته و دانشگاه) برای دانشجویان تمام وقت طول می‌کشد.

مدرک کارشناسی ارشد: دوره‌های کارشناسی ارشد به عنوان تحصیلات تکمیلی در قالب دوره‌های متنوعی از قبیل  master of engineering,master of applied science,master of Arts یا master of Science ارائه می‌شوند و به طور معمول دو سال طول می‌کشند.

مدرک دکتری: مدرک دکترا یک مدرک تخصصی بعد از کارشناسی ارشد است که دوره آن از 3 تا 6 سال به طول می‌کشد.

دانشجویان همچنین می‌توانند در دانشگاه‌ها در رشته‌هایی مانند پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و حقوق در سطوح مختلف مدارک تخصصی پیشرفته خود را دریافت کنند.

شما می‌توانید با مراجعه به  وب‌سایت وزارت آموزش و پرورش کانادا اطلاعات بیشتری در مورد سیستم آموزشی کانادا به دست آورید. با این حال اگر برای تحصیل در هر کدام از مقاطع تحصیلی دیگر در کانادا نیازمند راهنمایی و مشاوره هستید می‌توانید با مشاوران اسمارت اپلای تماس بگیرید و از کمک آن‌ها استفاده کنید. در سیستم آموزشی کشور کانادا ظرفیت‌های بسیار خوبی برای ادامه تحصیل دانشجویان بین‌المللی وجود دارد.

به شرط آنکه دانشجویان با بررسی و تحقیق مناسب بهترین مسیر برای تحصیل در این کشور را انتخاب کنند. همین‌جاست که نقش مشاوران تحصیلی برجسته می‌شود و آن‌ها می‌توانند در کنارتان تا دریافت ویزای تحصیلی شما را همراهی کنند.